نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2 دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکز
چکیده
مقدمه: زندگی انسان از مجموعة باورهای مثبت و منفی تشکیل شده و این باورها در پیشبرد زندگی نقش مهم و اساسی ایفا میکنند. هدف پژوهش حاضر پیش بینی بهزیستی اجتماعی و اعتماد اجتماعی از طریق باور به دنیای عادلانه است.
روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش افراد مراجعه کننده به کلینیکهای مشاوره شهر تهران بود. نمونه پژوهش شامل 100 نفر بوده که به شیوه هدفمند انتخاب گردیدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامههای باور به دنیا عادلانه ساتون و داگلاس(2005)، بهزیستی اجتماعی کییز(1998) و اعتماد اجتماعی صفاری نیا و شریف(1392) استفاده شد. دادهها با روش همبستگی و رگرسیون و با استفاده از نرم افزار SPSS23 مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین باور به دنیای عادلانه با بهزیستی اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (46/0r=، 01/0p <). اما بین باور به دنیای عادلانه و اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد که باور به دنیای عادلانه 27 درصد از تغییرات بهزیستی اجتماعی را تبیین نماید.
نتیجه گیری: با استفاده از نتایج حاصل می توان نتیجه گرفت باورهای افراد نسبت به دنیا میتواند در تامین بهزیستی و سلامت آنها موثر باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Prediction of social well-being and social trust through belief in a just world in the people referring to counseling centers
نویسندگان [English]
- Homira Alvandi 1
- Helen Sedigh 2
1 Ph.D student in Educational Psychology, Islamic Azad University, Branch Tehran
2 Ph.D student in Educational Psychology, Islamic Azad University, Branch Tehran
چکیده [English]
Introduction: Human life is composed of a set of positive and negative beliefs that play a vital role in the advancement of life.Thus, the purpose of this study was to predict social wellbeing and social trust through belief in a just world.
Method: The present study was a descriptive-analytic study of correlation type. The population of the study was the people referring to counseling clinics in Tehran. The sample consisted of 100 people who were selected randomly. To collect data, questionnaires were used to question the beliefs of the just world: Satun & Douglas (2005),Keys social welfare (1998), and social trust of Safarinia and Sharif (1392). Data were analyzed by correlation and regression analysis using SPSS23 software..
Results: The results showed a positive and significant relationship between belief in just world and social wellbeing (r =0.46, p < 0.01). But there is no significant correlation between belief in justly world and social trust. Moreover, the results showed that belief in just world explained 27 percent of social wellbeing changes.
Conclusion: Using the results we can conclude People's beliefs about the world can be effective in providing their health and wellbeing.
کلیدواژه‌ها [English]
- Social well-being
- Social trust
- belief in just world
مقدمه
سراسر زندگی انسان همواره سرشار از نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها بوده است. توزیع نامناسب ثروت در جوامع بشری و نابرابری در میزان دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و امکانات آموزشی سبب میشود تا افراد در برابر مشاهده یا تجربۀ بی‌عدالتی‌ها واکنشهای متفاوتی نشان دهند. در چنین شرایطی برخی افراد خشمگین میشوند و در پی بازگرداندن عدالت برمی‌آیند. عده‌ای، افرادی را که قربانی بیعدالتی بوده‌اند، سرزنش میکنند و عدۀ دیگری سعی در توجیه وضع موجود دارند (دالبرت[1]، 2019). روان‌شناسان همواره به واکنشهای انسان هنگام مواجهه با شرایط ناعادلانه توجه کرده‌اند و تاکنون نظریه‌های روانشناختی متعددی برای تبیین این واکنشهای عدالت‌محور پیشنهاد شده است. یکی از با نفوذترین آنها فرضیۀ باور به دنیای عادلانه[2] است که لرنر[3] (1965) آن را مطرح کرد. لرنر با بیان این فرضیه، باور انسان‌هایی را تبیین کرد که معتقدند دنیا دار مکافات است و افراد هیچ‌گاه رنج و بدبختی‌هایی را تجربه نخواهند کرد که سزاوار آن نیستند (بنت[4]، 2018). دنیای عادل، مکانی است که در آن هر فردی شایستۀ آن چیزی است که به دست میآورد و معیار تعیین این شایستگی، پیامد اعمالی است که فرد انجام می‌دهد. به عبارت دیگر، منظور از عدالت، قضاوت دربارۀ میزان شایستگی است. این فرایند در هر دو حالت پیامدهای مثبت و منفی صدق میکند. چنین اندیشه‌ای هم یک باور عمومی را دربارۀ عادلانه بودن دنیا برای دیگران[5] و هم یک باور فردی و منحصر به فرد را دربارۀ منصفانه بودن دنیا برای خود شخص دربر می‌گیرد (کالیوزانا[6]، 2020).
باورها و شناخت های انسان در عرصه‌های مختلف زندگی بر رفتارها و واکنش های وی تأثیری انکارناپذیر دارند. هر یک از دسته باورهای انسان معطوف به پدیده ای خاص است که گاهی وجه اخلاقی وگاهی اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی به خود می گیرند. یک دسته از باورهای انسانی که ماهیتی چند بعدی دارند، باور به وجود دنیای عادلانه است. بیش از سه دهه پژوهش نشان می‌دهد که این باورها بر این ایدة بنیادین که آنچه نصیب انسان میشود، حاصل تصادف و شانس نیست، بلکه با تلاش، شایستگی و پشتکار به دست آمده بنا شده است. بر پایة این ایده و در یک فضای ذهنی و شناختی تحولی و براساس تجارب مختلف زندگی به تدریج این باور به این شکل در می‌آید که انسان‌های خوب با پیامدهای خوب و انسان های بد با پیامدهای بد مواجه میشوند، چرا که دستاوردهای مختلف انسان حاصل نیک خواهی دنیایی که در آن زندگی میکنند نیست، بلکه نتیجة دسترنج و شایستگی آنهاست (شیندر[7] و همکاران، 2019).
زندگی انسان از مجموعة باورهای مثبت و منفی تشکیل شده و این باورها در پیشبرد زندگی نقش مهم و اساسی ایفا میکنند. هر فردی میتواند با باور هایی که در خزانة ذهن خود دارد، مسیر زندگی خود را عوض نماید. باورهای مربوط به افراد و دنیا هر دو از خصیصه های مهم فرضیه های اساسی و بنیادین یک فرد محسوب میشوند.
فرضیه‌های بنیادین در مرکز نظام باورهای فرد قرار دارد و تعبیر و تفسیرهای فرد از رویدادها را پایش میکند که در این بین باورهای دنیای عادلانه از اهمیت خاص برخوردار است (جرمی[8] و همکاران، 2020). باور به دنیای عادلانه مشتمل بر مجموعه ادراکات فرد از حضور عدالت در وقایع و اتفاقاتی است که برای خود وی و دیگران اتفاق میافتد (لو[9]، 2018). باور به دنیای عادلانه، باور به دنیایی منصف، باز خورد دهنده به تلاش و پشتکار و باور به دنیایی عدالت گراست. در نظریهی دنیای عادلانه گفته میشود، میان آنچه افراد انجام می‌دهند و آنچه برای آنها روی می‌دهد، تناسبی بنیادین وجود دارد. این باور به گونه ای فرد را قادر به رویارویی با محیط فیزیکی و اجتماعی مینماید که گویی ثابت و منظم میباشند. این فرض که به طور کلی بیان میکند که دنیا عدالت پیشه است به فرد کمک مینماید تا خود را متعهد به دنبال کردن اهداف بلند مدت یا حتی تنظیم رفتار های اجتماعی در زندگی روزمره نماید (دالبرت، 2019).
افرادی که از باورهای دنیای عادلانة بالاتری برخوردار هستند در قیاس با افرادی که از باورهای دنیای عادلانة پایین‌تری برخوردار هستند، به طور کلی ادراک مثبتتری از دیگران دارند و ممکن است افراد دارای باور های دنیای عادلانة پایین‌تر واقع بین‌تر بوده و احتمالاً قدری شکاک یا بدبین باشند. این باورها میتواند، وضعیت زندگی و سلامت افراد را تحت تأثیر قرار دهد. باید اشاره شود که باور به دنیای عادلانه افراد را قادر میسازد تا با محیط اجتماعی و فیزیکی خود طوری رفتار کنند که گویی با ثبات و منظم است. و بنابراین فرد معتقد است که این قابلیت را دارد که وقایع زندگی خود را کنترل و با اطمینان بیشتری برای آینده خود برنامهریزی کند. چنین کارکردهایی میزان بهداشت روانی، سلامت عمومی و بهزیستی و اعتماد اجتماعی را بالا میبرد (دزوکا[10] و دالبرت،2016). بهزیستی اجتماعی به شرایط و عملکرد فرد در جامعه اشاره دارد. افراد برخوردار از درجات بالای بهزیستی اجتماعی معمولاً قادر به برقراری روابط با سایرین و حفظ آن روابط هستند(صفاری نیا، آقایوسفی، حسینیان و مهمانوازن، 1396). کییز (1998) بهزیستی اجتماعی را به عنوان گزارش شخصی افراد از کیفیت ارتبایات آنها با دیگران تعریف می کند. از ابتدا نیز بهزیستی اجتماعی به عنوان ادراک افراد از یکپارچگی آنها با جامعه، پذیرش دیگران، پیوستگی با اجتماع و احساس فرد از مشارکت با جامعه تعریم می شد. چنانچه در سال 1948 سازمان بهداشت جهانی، بهزیستی اجتماعی را یکی از چند متغیر کلی سلامت فرد تعریف کرد(هاتف نیا، درتاج، علی پور و فرخی، 1398).
جیانگ[11] و همکاران (2015) درپژوهش خود دریافتند که بین باور به دنیای عادلانه، سلامت روانی، خوش بینی و بهزیستی ذهنی ارتباط وجود دارد و افزایش بهزیستی روانی باور به دنیای عادلانه ، سلامت روان و خوش بینی را تحت تأثیر قرار می دهد. یافته های پژوهشی استروب، پوستم، توبر، استیگمن و جان[12](2015) نشان داد که بین باور به دنیای عادلانه و حوادث مثبت و منفی زندگی، نگرشهای اجتماعی و رضایت از زندگی افراد رابطه وجود دارد. باور به دنیای عادلانه باعث میشود فرد به دنبال عوامل عادلانه وضعیت مشخصی بگردد و سپس از این عوامل برای توجیه دیگر جنبههای حوادث و وقایع استفاده کند. به عبارت دیگر این باور ادراک عدالت حوزههای مختلف را تحت تأثیر قرار می دهد و ادراک عدالت آثار مبتنی بر بهزیستی دارد (هافر و دوبوکل[13]،2017). از زمره مهمترین پیامدهای مثبت برای باور به دنیای عادلانه، تجربه حالات عاطفی مثبت، افزایش احساس سلامتی عمومی، رضایت از زندگی، سازگاری سریعتر با تجاوزات جنسی، کاهش سطح استرس و نگرانی، کاهش افسردگی و اضطراب، کاهش نارسایی عملکرد اجتماعی و کاهش تمایل به خودکشی است ( فتچنر، جاکوبس و بلشاک[14]، 2015). رابطه میان باور به دنیای عادلانه و بهزیستی در گروههای مختلف و در کشورهای مختلف تایید شده است. برای مثال نتایج پژوهش دوزکا و دالبرت (2016) نشان داد که باور به دنیای عادلانه برای خود ارتباط مثبت منحصر به فردی با بهزیستی افراد مسن اسلواکی دارد. همچنین دوزکا و دالبرت (2017) نشان دادند که باور به دنیای عادلانه با میزان بهزیستی آنان مطابقت دارد. بررسی پیشینۀ پژوهشی باور به دنیای عادلانه نشان داده است، چنین باوری مانند یک سپر از افراد در برابر حوادث تنش‌زا محافظت میکند؛ در نتیجه کاهش اضطراب و افسردگی را موجب میشود و در حفظ سلامت روان مؤثر است (دالبرت، 2012). به همین دلیل سطح پایین‌تری از روان‌رنجوری در چنین افرادی مشاهده میشود (دالبرت و ولفرد، 2013). اعتقاد به اینکه مردم آنچه را که دریافت میکنند، سزاوار آن هستند، موجب میشود افراد خود را در یک محیط امن احساس کنند و راحت‌تر دست به خود افشایی بزنند؛ در نتیجه میزان برون‌گرایی در آنها بالاتر میرود و به دنبال آن بهزیستی ذهنی و اجتماعی این افراد افزایش می‌یابد (نودلمن[15]، 2013).
با توجه به مطالب ذکر شده، عادلانه بودن دنیا با بهزیستی روانی و اجتماعی و همچنین نگرش های اجتماعی مرتبط است و این باور یک باور اجتماعی مشترک است که نقش مهمی در توجیه و حفظ نظم اجتماعی ایفا می کند و از سوی دیگر، احتمال دارد باور به عادلانه بودن دنیا نقش مهمی در اعتماد اجتماعی افراد داشته باشد تا بر اساس آن، افراد دنیا را مکانی تلقی کنند که در آن پاداش و تنبیه ها به طور اتفاقی توزیع نمی شوند، بلکه ار معیارهای شایسته سالاری تبعیت می کنند؛ لذا پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا میتوان بهزیستی اجتماعی و اعتماد اجتماعی از طریق باور به دنیای عادلانه را پیشبینی نمود؟
روش
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل 400 نفر از مراجعه کنندگان به مراکز روانشناسی و مشاوره، کلینیک ارتباط و همدردی موفقیت (در شرق تهران)، شهید فلاحی و لویزان (شمال تهران) و بیمارستان (501 غرب تهران) بود که دارای دامنه سنی 52-20 سال بودند که تعداد 100 نفر از بین آنها به عنوان نمونه هدفمند انتخاب شدند. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بود از اینکه آزمودنی ها نمره پایینی از پرسشنامه بهزیستی اجتماعی و اعتماد اجتماعی کسب کرده باشند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامههای باور به دنیا عادلانه ساتون و داگلاس (2005)، بهزیستی اجتماعی کییز (1998) و پرسشنامه اعتماد اجتماعی صفاری نیا و شریف(1392) استفاده شد. اجرای پژوهش حاضر به صورت انفرادی بود. ابتدا پژوهشگر ضمن معرفی خود و اهداف پژوهش پس از دریافت رضایت آگاهانه از افراد می‌خواست که صادقانه به پرسشنامه‌ها پاسخ دهند.
ابزارهای پژوهش
الف) پرسشنامه باور به دنیا عادلانه: این پرسشنامه توسط ساتون و داگلاس[16] (2005) طراحی شده است. این پرسشنامه دارای 27 گویه و 4 خرده مقیاس باور به دنیای عادلانه برای خود، باور به دنیای عادلانه برای دیگران، باور به دنیای عادلانه عمومی و باور به دنیای ناعادلانه را می سنجد. روش نمره گذاری آن بر اساس طیف لیکرت می باشد. به این ترتیب که به گزینه های کاملاً موافقم، موافقم، تا اندازهای موافقم، نظری ندارم، تا اندازه ای مخالفم، مخالفم وکاملاً مخالفم به ترتیب نمره های(7-1)تعلق می گیرد. ساتون و داگلاس (2005) پایایی این ابزار را در دامنه 88/0 تا 82/0 برای زیر مقیاسها گزارش نمودند و همچنین گلپرور و عریضی (1386) روایی و پایایی این ابزار را مطلوب گزارش نمودند.
ب) پرسشنامه بهزیستی اجتماعی[17]: این پرسشنامه 33 سوالی توسط کییز[18] ( 1998) بر اساس مدل نظری خود از سازهی بهزیستی اجتماعی تهیه شده است. 5 عامل این پرسشنامه بر روی هم 3/46 درصد از کل واریانس متغیرها را پیش بینی میکند. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، برابر 83/0 است (حیدری و غنایی، 1387). روش نمره گذاری پرسشنامه بدین صورت است که سوال ها روی مقیاس لیکرت پنج درجه ای کاملاً مخالفم (1) تا کاملاً موافقم (5) انجام می شود. بنابراین حداقل و حداکثر نمره کسب شده به ترتیب 33 و 165 خواهد بود.
ج) پرسشنامه اعتماد اجتماعی[19] صفاری نیا و شریف(1392): این پرسشنامه شامل 25 گویه است که توسط صفاری نیا و شریف(1389) ساخته شده است. پرسشنامه اعتماد اجتماعی بر روی 600 دانشجو (300 نفر دختر و 300 نفر پسر) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز اجرا شد. نتایج پژوهش صفاری نیا نشان داد که با روش تحلیل عامل مولفههای اصلی تنها یک عامل وجود دارد که 92/52 درصد واریانس را تبیین میکند و همه گویه ها در این عامل بارگیری می شوند و بیشترین بار عاملی مربوط به سوال یک بوده است. پایایی این ابزار با روش آلفای کرونباخ 95/0 بدست آمد (صفاری نیا و شریف، 1392). این پرسشنامه شامل 25 گویه است که برای هر معرف (صداقت، صراحت، تمایلات همکاری جویانه، اطمینان و اعتماد کردن) 5 سؤال در نظر گرفته شده است. الگوی پاسخ دادن به سؤال‌ها بر مبنای مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت است.
دادهها با روش همبستگی و رگرسیون چند متغیره و با استفاده از نرم افزار SPSS-23 مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها
جدول 1. میانگین، انحراف استاندارد و ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش
|
متغیر |
M |
SD |
1 |
2 |
3 |
|
1. باور به دنیای عادلانه |
60/89 |
72/20 |
|
|
|
|
2. بهزیستی اجتماعی |
27/97 |
00/10 |
**46/0 |
|
|
|
3. اعتماد اجتماعی |
58/81 |
81/9 |
03/0 |
07/0 |
|
*p
نتایج جدول 1 نشان می دهد میانگین باور به دنیای عادلانه 60/89، بهزیستی اجتماعی 27/97 و اعتماد اجتماعی 58/81 است. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای پژوهش بین باور به دنیای عادلانه با بهزیستی اجتماعی (46/0 , r= 01/0 p<) رابطه مثبت معنادار وجود دارد. اما بین باور به دنیای عادلانه و اعتماد اجتماعی رابطهای معناداری وجود ندارد.
جدول 2. آزمون F
|
مدل |
مجموع مجذورات |
درجه آزادی |
میانگین مجذورات |
F |
سطح معناداری |
|
|
|
رگرسیون |
727/2781 |
2 |
863/1390 |
557/19 |
000/0 |
|
باقیمانده |
633/6898 |
97 |
120/71 |
|
|
|
|
کل |
360/9680 |
99 |
|
|
|
|
با توجه به معنی داری مقدار آزمون F (382/6)در سطح خطای کوچک تر از 01/0 می توان نتیجه گرفت که مدل رگرسیونی تحقیق، مدل خوبی بوده و مجموعه متغیرهای پیش بین قادرند تغییرات بهزیستی اجتماعی را تبیین کنند.
جدول3. خلاصه مدل
|
مدل R مجذورR مجذور تنظیم شده R خطای استاندارد |
|
1 536/0 287/0 273/0 40/11 |
بر اساس نتایج جدول 3 مقدار مجذور R تنظیم شده نشان می دهد که این مدل می تواند 27/0 تغییر در بهزیستی اجتماعی را پیش بینی نماید.
جدول 4. رگرسیون چند متغیری بر اساس سهم هر یک از متغیر ها در پیش بینی متغیر ملاک(بهزیستی اجتماعی)
|
منابع |
B |
انحراف استاندارد |
Beta |
T |
سطح معناداری |
||||||
|
باور به دنیای عادلانه ناعادلانه |
288/0 |
295/0 |
262/0 |
978/0 |
329/0 |
|
|||||
|
باور به دنیای عادلانه عمومی |
964/1 |
149/1 |
094/0 |
710/1 |
088/0 |
|
|||||
|
باور به دنیای عادلانه خود |
129/1 |
036/1 |
110/0 |
054/1 |
041/0 |
|
|||||
|
باور به دنیای ناعادلانه دیگران |
077/2 |
263/1 |
092/0 |
645/2 |
101/0 |
|
|||||
نتایج جدول 4 نشان می دهد باور به دنیای عادلانه دیگران و باور به دنیای عادلانه خود به ترتیب بیشترین تأثیر را در پیش بینی بهزیستی احتماعی دارد و ترکیب متغیرهای پیش بین می تواند 27/0درصد تغییرات را در نمره بهزیستی اجتماعی پیش بینی کند.
بحث و نتیجه‌گیری
هدف پژوهش حاضر پیشبینی بهزیستی اجتماعی و اعتماد اجتماعی از طریق باور به دنیای عادلانه بود. نتایج نشان داد که بین باور به دنیای عادلانه با بهزیستی اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و باور به دنیای عادلانه 27 درصد از تغییرات بهزیستی اجتماعی را تبیین مینماید. این نتایج با پژوهش دوزکا و دالبرت (2017)، دالبرت و دوزکا (2016) و جیانگ و همکاران (2015) همسو میباشد. جیانگ و همکاران (2015) در پژوهشی نشان دادند که بین باور به دنیای عادلانه، سلامت روانی، خوشبینی و بهزیستی ارتباط وجود دارد. استروب و همکاران (2015) در پژوهشی نشان دادند که بین باور به دنیای عادلانه و حوادث مثبت و منفی زندگی، نگرشهای اجتماعی و رضایت از زندگی افراد رابطه وجود دارد. در تبیین این یافتهها باید بیان کرد که باور به جهان عادل با بهزیستی در رابطه است. بر اساس فرضیه باور به جهان عادل بیان میشود که انسانها در دنیای کنونی بر انگیخته میشوند تا این عقیده را پیدا کنند: در دنیایی زندگی میکنند که هر کس آنچه را استحقاق دارد بهدست میآورد. این امر همچنین انگیزه لازم را برای واکنشهای اجتماعی به بیعدالتی فراهم میکند و در عین حال پیامدهایی نیز برای بهزیستی و سلامت روان به دنبال دارد. پیام های معطوف به سلامتی برای باور به دنیای عادلانه مرهون کارکردهایی است که این باورها برای افراد بدنبال می آورند. مهمترین کارکردهای مطرح برای این باورها، مستعد ساختن افراد برای برنامه ریزی برای آینده، نشان دادن پشتکار و انگیزه برای اهداف برنامه ریزی شده، عمل کردن بعنوان سپر بلا در برابر حوادث و رخدادهایی که بنظر ناعادلانه می‌رسند و تعدیل و کنترل هیجان هایی نظیر خشم و پرخاشگری است (ساوتون و داکلاس[20]،2005؛ ساوتون و وینارد[21]، 2007؛ سترلن[22]،2007). افرادی که باور دارند، دنیا آنچه را دیگران و خودشان استحقاق دارند عاقبت به آنها خواهد داد، کمتر احتمال میرود؛ دچار نگرانی، ناامیدی و یاس شوند. این افراد معمولاً دنیا را مکانی امن و عادلانه تلقی میکنند و با پشتکار و تلاش سعی میکنند به گونهای عمل کنند تا دنیا آنچه را که باید به آنها بدهد. در عوض کسانی که دنیا را مکانی عادلانه تلقی نمیکنند ممکن است به سادگی متوسل به این باور و عقیدهی غیر منطقی شوند که هرچه تلاش کنم به جایی نخواهم رسید. چنین افرادی حالت انفعالی در برابر حوادث و رویداها در پیش گرفته و بر اثر عدم تلاش به نوعی پیشگویی خودکامبخش دست میزنند. این امر به خوبی قادر است فشارهای وارده بر آنها را افزایش دهد و آنها را به صورت متراکمتر در آورد. در پایان چنین چرخهای، این افراد ممکن است نشانههای اضطراب، نارسایی در عملکرد اجتماعی و کاهش بهزیستی روانی و اجتماعی را نشان دهند.
از جمله محدودیتهای پژوهش حاضر مربوط به جامعه پژوهش بود که بر روی افراد مراجعه کننده به کلینیکهای شهر تهران صورت پذیرفته است، لذا به پژوهشگران توصیه میشود این پژوهش را در مناطق دیگر و با فرهنگهای گوناگون تکرار نمایند. در پایان پیشنهاد می شود با توجه به نقش باورهای عادلانه در پیش بینی بهزیستی اجتماعی دورههای جهت تقویت باورهای عادلانه افراد برگزار شود تا باعث افزایش بهزیستی ذهنی و اعتماد اجتماعی افراد در جامعه شود.
[1].Dalbert
[2].Belief in a just world
[3]. Lerner
[4] .Bennett
[5]. Belief in a just world for others
[6] .Kaliuzhna
[7].Schindle
[8] .Jeremy
[9].Lo
[10].Dzuka
[11]. Jiang
[12].Stroebe, Postmes,Täuber, Stegeman and John
[13].Hafer & Bobocel
[14]. Fetchenhauer, Jacobs &Belschak
[15].Nudelman
[16].Saton and Douglas
[17].Social well-being
[18].Keyes
[19].Social trust
[20].Sutton, Douglas
[21]. Sutton &Winnard
[22]. Strelan
)