نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی تهران
2 گروه مشاور، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
3 گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
4 گروه آموزش بزرگسالان، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران
چکیده
چکیده
مقدمه: به دلیل افزایش بلایای طبیعی و اثرات آن بر جامعه، تأکید بر نقش عوامل اجتماعی در مواجهه با آنها افزایش یافته است؛ ولی هنوز پژوهش‌ها به روشنی به تبیین این عوامل نپرداخته‌اند. پژوهش حاضر با هدف بازنمایی فرآیند بهره‌مندی از سرمایه اجتماعی در تابآوری زلزله زدگان کرمانشاه انجام شد.
روش: رویکرد پژوهش کیفی و روش پژوهش از نوع داده بنیاد بود. بدین منظور 27 نفر از زلزله‌زدگان کرمانشاه به روش نمونه‌گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه عمیق مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌ها پس از جمع‌آوری، ثبت و کدگذاری، در قالب مقوله‌های اصلی دسته‌بندی شدند و از طریق فنون کدگذاری کوربین و اشتراوس، کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، تحلیل شدند.
یافته‌ها: براساس نتایج به‌دست آمده، احساس مسئولیت به عنوان مقوله هسته‌ای انتخاب شد. شرایط علی عبارت بود از احترام و ارزش و حمایت عاطفی اقوام، خانواده و دوستان. شبکه‌های اجنماعی گسترده به عنوان شرایط زمینه‌ای و کمک‌های مردمی به عنوان شرایط واسطه‌ای انتخاب شد. راهبردهای مورد استفاده عبارت بود از الگوگیری، شوخ طبعی و اشتغال و سرگرمی. در نهایت، اتحاد و همبستگی، مشارکت و همکاری و نوع‌دوستی به عنوان پیامد این الگو معرفی شد.
نتیجه‌‌گیری: با توجه به اینکه سرمایه اجتماعی یکی از عوامل مهم تابآوری در برابر زلزله است و می‌توان آن را تقوبت کرد، پیشنهاد می‌شود مؤسسات و نهادهای مرتبط با بحران و تابآوری به الگوی مطرح شده توجه ویژه داشته باشند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Exploring of The process of utilizing social capital in Resilience of survivors of Earthquake in Kermanshah: A Qualitative Study
نویسندگان [English]
- kaveh saidmoradi 1
- abdolallah shafiabadi 2
- noor ali farrokhi 3
- Hosein salami Bajestani 2
- Arezu Ghafoori 4
1 PhD student of Allameh Tabataba'i University, Tehran
2 Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran
3 Department of Deliberation and Measuring, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran
4 Department of Adult Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran
چکیده [English]
Abstract
Introduction: Due to increasing natural disasters and its effects on society, emphasis is placed on the role of social factors in dealing with them; but research has not yet clearly elucidated these factors. The purpose of this study was to explore the process of utilization of social capital in resilience of Kermanshah earthquake survivors.
Method: The approach of this research was qualitative (grounded theory). 27 Kermanshah earthquake survivors were studied through purposive sampling using in-depth interviews. The data were categorized into the main categories after collection, recording, and coding and analyzed using Corbin and Strauss coding techniques
Results: According to the results, the sense of responsibility was chosen as the main category. Cause condition was the respect and value and emotional support from relatives, family and friends. Extensive community networks were chosen as the ground conditions and support from other people as the intermediary conditions. The strategies were modeling, humor and employment and entertainment. Finally, unity and solidarity, participation and Cooperation, and Altruism were introduced as a consequence of this model.
Conclusion: Given that social capital is one of the most important factors in Resilience of earthquake survivors and can be promoted, it is suggested that institutions and organization related to crisis should pay special attention to the proposed model.
کلیدواژه‌ها [English]
- Earthquake survivors
- Grounded theory
- Kermanshah
- Resilience
- Social Capital
- ایزدی اونجی، فاطمه سادات.، حسنی، پرخیده.، رخشان، مهناز.، علوی مجد، حمید (1395). تبیین ساختار تابآوری در سالمند مبتلا به بیماری مزمن. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 5 (4) 325-313.
- بازرگان، عباس (1395). مقدمهای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: دیدار.
- باغی، وجیهه؛ باغبان کریمی، الناز؛ جعفری، حسین؛ قانعی قشلاق، رضا (1396). پیشبینی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشار خون بالا بر اساس تابآوری و حمایت اجتماعی. نشریه روان پرستاری، 5 (6) 30-24.
- تاجیکزاده، فخری؛ صادقی، راضیه؛ رئیس کریمیان، فرحناز (1395). مقایسهی تاب آوری، مقابله با استرس و فاجعه‌سازی درد در بیماران مبتلا به سرطان وافراد عادی. فصلنامه علمی پژوهشی بیهوشی و درد، 7 (1)48-38.
- تقوی، محمدرضا (1380). بررسی روایی و اعتبار پرسشنامۀ سلامت عمومی (GHQ-28). روانشناسی، 5 (4) 398-381.
- جمشیدی عینی، آزاده؛ رضوی، ویدا سادات (1396). اثربخشی آموزش تاب آوری بر استرس و بهزیستی روانشناختی پرستاران یک مرکز نظامی در شهر کرمان. فصلنامه علمی پژوهشی ابن سینا، 19 (4) 44-38.
- حبیب اللهی، سمیرا.، بنی جمالی شکوه السادات.، سوداگر، شیدا.، صبحی قراملکی.، ناصر (1397). نقش متمایز کننده معنویت و حمایت اجتماعی در سلامت روان و اضطراب مرگ سالمندان. پژوهشهای روانشناسی اجتماعی، 8 (29) 22-1.
- حسینی بهشتیان، سید محمد (1395). اثر بخشی آموزش تاب آوری بر راهبردهای تنظیم هیجان و رضایت از زندگی زنان سرپرست خانوار. مجله جامع پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 7 (3)50-25.
- حسینی، سید سجاد؛ صفرنیا، حسن؛ پور سعید، محمد مهدی (1395). رابطه میان مدیریت دانش مرتبط با زلزله و عوامل اجتماعی تابآوری (مطالعه: داوطلبان آموزش دیده محله سرآسیاب کرمان(. فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 6 (3)283-273.
- حکیمی، هادی؛ معبودی، محمد تقی؛ علیزاده، پریا (1396). تحلیل تاب آوری فردی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی در مقابل مخاطرات محیطی (مطالعة موردی: شهر ارومیه(. پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 5 (2) 198-173.
- دلیر، مجتبی.، قاسمی، ناهید (1398). نقش حمایت اجتماعی در تابآوری امدادگران جمعیت هلال احمر. پژوهشهای روانشناسی اجتماعی، 9 (33) 34-19.
- دیرمانچی، نیلوفر.، خانجانی، محمدسعید (1398). مقایسه تاب آوری و خودکارآمدی معلولین ضایعه نخاعی ورزشکار و غیرورزشکار . مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی، 25 (2) 162-152.
- رحیمیان بوگر، اسحق؛ اصغر نژاد فرید، علی اصغر (1387). رابطه سرسختی روانشناختی و خودتابآوری با سلامت روان در جوانان و بزرگسالان بازمانده زلزله شهرستان بم. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14 (1) 70-62.
- رستمیان، محمدعلی (1393). مسؤولیت پذیری و وظیفه شناسی از دیدگاه قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام)، پژوهشنامه حکمت اهل بیت (علیهم السلام)، 1(2)، 3-50.
- ساعتچی، محمود؛ کامکاری، کامبیز؛ عسگریان، مهناز (1393). آزمونهای روانشناختی. تهران: ویرایش.
- سردارزاده، فرشته؛ ژیان باقری، معصومه؛ فراهانی مشهدی، ملکه (1395). نقش تابآوری در کاهش استرس شغلی و فرسودگی شغلی کارمندان طرح اقماری شرکت نفت فلات قاره ایران. مجله روانشناسی و روان پزشکی شناخت. 3 (4) 77- 61.
- سلیمی بجستانی، حسین (1388). مقایسه اثر بخشی مشاوره به شیوه آدلری و بازسازی شناختی مبتنی بر تمثیل، برسلامت روانی، تابآوری و امیدواری دانشجویان. پایاننامۀ دکتری مشاورۀ، دانشگاه علامه طباطبایی.
- صابری فرد، فرشته.، حاجی اربابی، فاطمه (1398). رابطه جو عاطفی خانواده با خود تنظیمی هیجانی و تاب آوری در دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد. مجله روانشاسی و روانپزشکی شناخت، 6 (1) 64-49.
- صباحی مهر، معصومه.، بنی سی، پریناز.، رصوی، مرضبه السادات (1396). ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮدﻛﺎرآﻣﺪی و ﺗﺎب آوری در رواﺑﻂ ﺣﻤﺎﻳﺘگر ﺧﺎﻧﻮاده در بیماران ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ. مجله چشم پزشکی سینا، 42 (4) 302-298.
- غفوری، آرزوی و صالحی، کیوان (1395). بازنمایی فرایند شکلگیری دگرگونیهای ارزشی در افراد با محوریت زنان، فصلنامه مطالعات اجتماعی ـ روانشناختی زنان. 14 (4) 208-157.
- کردان، زینب.، عظیمیلولتی، حمیده (1397). جنبههای اجتماعی روانی مرتبط با تابآوری در مبتلایان به سرطان: یک مطالعه مروری نقلی. تعالی بالینی، 8 (3) 47-33.
- کردستانی، داود؛ قمری، آزاده (1396). مقایسه تابآوری، سبک زندگی و کیفیت زندگی در بیماران قلبی عروقی و افراد سالم. فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. 19 (5) 80-71.
- کرمی، جهانگیر؛ سنجابی، امیر؛ کریمی؛ پروانه (1395). پیشبینی رضایت از زندگی بر اساس تابآوری و شادکامی در سالمندان. مجله روانشناسی پیری. 2 (4) 236-229.
- مرکز لرزه نگاری ایران (1396). موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران:
- http://irsc.ut.ac.ir/currentearthq.php
- Adekola, J (2018). Resilience from a lived-experience perspective in the regional context of Dumfries and Galloway, Scotland. International Journal of Disaster Risk Reduction, 31 (2018) 441–448. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.06.006
- Aldrich, D.P (2012). Social capital in post disaster recovery: towards a resilient and Compassionate East Asia community. Economic and Welfare Impacts of Disasters in East Asia and Policy Responses, (8) 157–178.
- Almazan, J.U., Albougamia, A.S., Alamrib, MS., Coletc, P.C., Adolfod, C.S., Allene, K., Gravoso, R.,f, Boyleg, C (2018). Predicting patterns of disaster-related resiliency among older adult Typhoon Haiyan survivors. Journal of Geriatric Nursing, (39) 629-634. https://doi.org/10.1016/jerinurse.2018.04.015
- Arvidsson, S. B., Petersson, A., Nilsson, I., Andersson, B (2006). A nurse-led rheumatology clinic's impact on empowering patients with rheumatoid arthritis: A qualitative study. Nursing and Health Science, 8(3): 133–139.
- Bhattarai, M., Maneewat, K., Sae-Sia, W (2018).Psychosocial factors affecting resilience in Nepalese individuals with earthquake- related spinal cord injury: a cross-sectional study. BMC Psychiatry. ttps://doi.org/10.1186/s12888-018-1640
- Chan, J., To, H.P., Chan, E. (2006). Reconsidering social cohesion: Developing a definition and analytical framework for empirical research. Social Indicators Research, 75(2), 273–302. https://doi.org/10.1007/s11205-005-2118-1.
- Conner, K. M., Davidson, J.R.T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, (18) 76-82.
- Corbin, J., Strauss, A.L. (2008). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques, third ed. Sage, Los Angeles, London, New Delhi, & Singapore.
- Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry and research design. London: sage publication Inc.
- Du, B., Ma, X., Ou, X., Jin, Y., Ren, P., Li, J (2015). The prevalence of posttraumatic stress in adolescents eight years after the enchuan earthquake. Psychiatry Research, (262) 262-269. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.02.019
- Graham, L. (2018). Resilience. New World Library. Novato, California.
- Hornor, G. (2017). Resilience. Journal of Pediatric Health care, (31) 384-390. https://dx.doi.org/10.1016/j.pedhc.2016.09.005.
- Hou, W. L., Ko, N. Y., Shu, B. C. (2013). Recovery experiences of Taiwanese women after terminating abusive relationships: A phenomenology study. Journal of Interpersonal Violence, 28(1)157–175.
- İkizer,G. (2014). Factors Related to Psychological Resilience among Survivors of the Earthquakes in Van, Turkey. a thesis for the degree of Doctor of Philosophy in the department of psychology. Atılım University turkey.
- Johal, S ( 2015). Psycho-social recovery following earthquake disasters. Encyclopedia of Earthquake Engineering. DOI 10.1007/978-3-642-36197-5_341-1.
- Kako, M., Mayner, L. (2019). The experience of older people in japan four year after the tsunami. Journal of Collegian, (26) 125-131. https://doi.org/10.1016/j. colegn.2018.06.001.
- Khosla, m. 2017. Resilience and Health: Implications for Interventions and Policy Making. Psychol Stud. 62(3):233–240. DOI 10.1007/s12646-017-0415-9.
- Koyama, Sh., Aida, J., Kawachi, I., Kondo, N., Subramanian, S V., Ito, K., Kobashi, G; Masuno,K., Kondo, k and Osaka, K (2014). Social Support Improves Mental Health among the Victims Relocated to Temporary Housing following the Great East Japan Earthquake and Tsunami. Tohoku University Medical Press. N 234 (3), 241-247. doi: 10.1620/tjem.234.241.
- Long, D. & Wong, Y.L.R. (2012) Time Bound: the times cape of secondary trauma of the surviving teachers of the Wenchuan Earthquake. Am. J. Orthopsychiatry, 82, 241-250.
- Manyena, S.B (2006). The concept of resilience revisited, disasters, 30 (4) 434-450. https://doi.org/10.1111/j.361-3666-2006.00331.
- Mao, X., Loke, A.Y., man Fang, O.W., Hu, X (2019). What it takes to be resilient: The views of disaster healthcare rescuers. International Journal of Disaster Risk Reduction, 36 (2019) 101112. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2019.101112
- Martines, L.A., & Opalinski, A.s. (2019). Building the Concept of Nurturing Resilience. Journal of Pediatric Nursing, (48) 63–71. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2019.07.006
- McCanlies, E.C., Gu, ,. J.K., Andrew, M.E., Violanti, J.M. (2018). The effect of social support, gratitude, resilience and satisfaction with life on depressive symptoms among police officers following Hurricane Katrina, Int. J. Psychiatry 64 (1) (2018) 63–72. https://doi.org/10.1177/0020764017746197.
- Millera, J.L., Pescaroli, G (2018). Psychosocial capacity building in response to cascading disasters: A culturally informed approach. International Journal of Disaster Risk Reduction, (30) 164-171. journal homepage: elsevier.com/locate/ijdrr.
- Mohan, R., Kulkarni, M (2018). Resilience in Parents of Children with Intellectual Disabilities. Psychology and Developing Societies, 30(1) 19–43. DOI: 10.1177/0971333617747321
- Moreno, J., Lara, A., Torres, C (2019).Community resilience in response to the 2010 tsunami in Chile: The survival of a small-scale fishing community. International Journal of Disaster Risk Reduction, (39) 379-384.
- Pelling, M., High, C (2005). Understanding adaptation: what can social capital offer assessments of adaptive capacity? Glob. Change 15 (4) 308–319.http://dx.doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2005.02.001.
- Rahiem, H.M.D., Krauss, S.E., Rahim (20178). The Child Victims of the Aceh Tsunami: Stories of Resilience, Coping and Moving on with Life. Procedia Engineering (212)1303–1310. 10.1016/j.proeng.2018.01.168
- Rakhshani, T., Taravatmanesh, S., Khorramdel, K., Ebrahimi, M. 2017. Social support for earthquake victims in East Azerbaijan, Iran. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, (4) 66–72.
- Rutter, M. (2013). Annul research review: Resilience-clinical implications. Journal of child psychology and psychiatry, 54 (4), 267-273.
- Saja, A.M. A., Goonetilleke, A., Teo, M., Ziyath. A.M. (2019). A critical review of social resilience assessment frameworks in disaster management. International Journal of Disaster Risk Reduction, 35. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2019.101096
- Sina, D., Chang-Richard, A.Y., Wilkinson, S., & Potangaroa, R. (2019). A conceptual framework for measuring livelihood resilience: Relocation experience from Aceh, Indonesia. Journal of world development, 253-265. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2019.o1.003
- Ungar, M. (2006). Resilience across cultures. British Journal of Social Work, 38(2), 218–235.
- Ungar, M. (2011). The social ecology of resilience: Addressing contextual and cultural ambiguity of a nascent construc American Journal of Orthopsychiatry, 81(1), 1–17.
- Zautra, A. J., & Sturgeon, J. A. (2016). Examining the complexities of affective experience will enhance our understanding of pain and inform new interventions designed to bolster resilience. Pain, 157(8)1586–1587.
)