این منشور برگرفته از ”منشور و موازین اخلاق پژوهش“ مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران و موازین انتشاراتی پذیرفته شده بین‌المللی است تا از بروز تخلفات پژوهشی آگاهانه یا ناآگاهانه توسط نویسندگان مقالات پیشگیری نماید . رعایت تمام اصول اخلاقی نشر توسط نویسندگان ، داوران و اعضاء هیئت تحریریه لازم است و در صورت احراز عدم پایبندیِ هر یک از این افراد به این اصول و مسئولیت‌ها، مجله هرگونه اقدام قانونی را حق خود می‌دانند.
- وظایف و تعهدات نویسندگان
- مقالات ارسالی باید در زمینه تخصصی و محورهای مجله بوده و به صورت علمی و منسجم، مطابق با فرمت مجله آماده شده باشد.
- مقالات ارائه شده بایستی پژوهش اصیل و محصول پژوهش نویسندگان مقاله باشد. نویسندگان باید در ارائه تمام بخش های گزارش پژوهش خود صادق باشند .
- نویسندگان مسئول صحت و دقت محتوای مقالات خود هستند.
- نویسندگان حق ندارند به صورت همزمان مقاله یا بخشی از آن را برای هیچ مجله دیگر ارسال کرده و یا چاپ کرده باشند.
- نویسندگان موظف‌اند در صورت استفاده از مطالب دیگران تمام اصول ارجاع دهی را به صورت دقیق رعایت کنند .
- نویسندگان ملزم به حفظ نمونه‌ها و اطلاعات خام مورد استفاده در تهیه مقاله، تا یک‌سال پس از چاپ آن در نشریه مربوط، جهت پاسخ گویی به انتقادات و سؤالات احتمالی خوانندگان نشریه هستند.
- نویسنده مسئول موظف است در صورت درخواست نشریه نسبت به ارسال اصل داده ها ( داده های خام ) و مستندات اجرا یا مداخله در بازه زمانی تعیین شده اقدام نماید.
- نویسنده مسئول مقاله می‌بایست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمام نویسندگان (پس از اخذ تأیید از نامبردگان) اطمینان حاصل کند.
- نویسنده مسئول موظف است در هر مرحله از بررسی مقاله ، اصلاحات لازم را در فاصله زمانی که توسط مجله تعیین می شود انجام دهد و در صورتی که به زمان بیشتری نیاز دارد آن را به مجله اطلاع دهد .
- نویسندگان موظف به احتراز از رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی هستند. اگر در هر یک از مراحل ارسال، داوری، ویرایش، یا چاپ مقاله در مجله یا پس از آن، وقوع هر نوع جعل داده ، تحریف داده ، انواع سرقت ادبی و اجاره علمی محرز شود، رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی محسوب شده و نشریه حق برخورد قانونی با آن را دارد. در این موارد علاوه بر حذف مقاله ، نویسنده در لیست سیاه نویسندگان مجله قرار خواهد گرفت و گزارش تخلف به سازمان مطبوع شخص ارسال می شود.
- با توجه به اینکه هیئت تحریریه در هر مرحله ای می تواند مقاله را مورد باربینی یا عدم پذیرش قرار دهد ، نویسندگان موظف به پذیرش نظر هیئت تحریریه در باره پذیرش یا رد مقاله هستند.
- وظایف داوران
داوران در بررسی مقالات، می‌بایست نکات زیر را در نظر داشته باشند:
- بررسی فرمت کلی مقاله و انطباق آن با استانداردهای مجله
- · بررسی محتوایی و علمی مقالات به‌منظور بهبود، ارتقاء کیفی و محتوایی مقالات.
- · بررسی منابع مقاله و اطمینان از ارجاع درست و رعایت سبک ارجاع دهی APA
- · داوری باید بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی بر مبنای فرم استاندارد داوری مجله باشد و از اعمال نظر شخصی در داوری مقالات خودداری شود.
- · داور موظف است اگر مواردی برای افزایش و بهبود کیفیت مقاله در نظر دارد در اختیار نویسنده قرار دهد .
- · کلیه اطلاعات موجود در مقالات می بایست برای داور محرمانه تلقی شده و داور در حفظ آن بکوشد .
- · ارزیابی مقاله باید با دقت و همراه با توضیحات کافی برای نویسنده باشد .
- · وقت شناسی ، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی ، علاقه‌مندی و پایبندی به اخلاق حرفه‌ای و رعایت حقوق دیگران
- · داور در صورتی که متوجه تقلب ، سرقت علمی و نقض اخلاق حرفه ای توسط نویسندگان شود مراتب را به سردبیر و اعضاء هیئت تحریریه منتقل کند.
- · داور حق ندارد داوری یک مقاله را به فرد دیگری بسپارد.
- وظایف سردبیر و اعضای هیئت تحریریه
- سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید به شفاف سازی تمام موارد مربوط به مجله از قبیل روند داوری ، هزینه ، اصول اخلاقی و .. بپردازند .
- سردبیر و اعضای هیئت تحریریه مجله باید حفظ نشریه و ارتقاء کیفیت آن‌را هدف اصلی خود قرار دهند.
- سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید در جهت معرفی هرچه بیشتر نشریه در جوامع دانشگاهی و بین‌المللی بکوشند و چاپ مقالات از دانشگاه‌های دیگر و مجامع بین‌المللی را در اولویت کار خود قرار دهند.
- سردبیر و اعضای هیئت تحریریه نباید در چاپ مقالات خود دچار افراط شوند.
- سردبیر موظف است در انتخاب داوران شایسته و توانمند و اخلاق مدار بکوشد و به صورت مداوم بر کار داوران و کیفیت داوری نظارت داشته باشد .
- اختیار و مسئولیت انتخاب داوران و قبول یا رد یک مقاله پس از کسب نظر داوران بر عهده سردبیر و اعضای هیئت تحریریه مجله است.
- اطلاع رسانی درباره نتایج نهایی در مورد پذیرش یا رد مقاله در اسرع وقت توسط سردبیریا اعضاء هیئت تحریریه انجام شود.
- امانتداری در حفظ اطلاعات و داده های مقالات از وظایف اخلاقی سر دبیر و اعضاء هیئت تحریریه است .
- سردبیر مجله موظف است روند قانونی مقالاتی را که مرتکب سرقت علمی شده اند را پیگیری کند .
- سردبیر و اعضاء هیئت تحریریه موظف هستند تمام تعهدات خود را در مقابل بانک ها و نمایه های علمی طبق قراردادهای فی مابین انجام دهند .
- انتشار و چاپ به موقع مجله بر عهده سردبیر و اعضاء هیئت تحریریه است .
- سردبیر و اعضاء هیئت تحریریه موظف به رعایت مسئولیت پذیری ، اخلاق مداری ، وقت شناسی و پاسخ گویی به نویسندگان هستند.
منابع
- منشور و موازین اخلاق پژوهش مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
- منشور اخلاقی انتشارات دانشگاه پیام نور
- Committee on Publication Ethics, COPE Code of Conduct, www.publicationethics.org